ΑΝΑΠΝΟΗ
Νέες θεραπείες για το σοβαρό άσθμα εμφανίζονται στον ορίζοντα
Μια πρόσφατη μελέτη αναφέρει ότι μια νέα κατανόηση των διαφορετικών υποομάδων των ασθενών με σοβαρό αλλεργικό άσθμα μπορεί να ανοίξει το δρόμο για την ανάπτυξη βιολογικών θεραπειών που στοχεύουν αποτελεσματικά τις ειδικές φλεγμονώδεις αντιδράσεις που παρουσιάζει ο καθένας συγκεκριμένος ασθενής.
Η συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών με άσθμα μπορούν να διαχειριστούν την κατάστασή τους με εισπνεόμενες θεραπείες, συμπεριλαμβανομένων των εισπνεόμενων στεροειδών. Ωστόσο, το 10% των ασθενών είναι ανθεκτικοί στα εισπνεόμενα στεροειδή και για αυτή την ομάδα καταναλίσκεται το μεγαλύτερο μέρος των πόρων της Υγείας.
Η μόνη τρέχουσα βιολογική θεραπεία που έχει εγκριθεί για το άσθμα είναι η ομαλιζουμάμπη, ένα εξανθρωπισμένο αντίσωμα στην ανοσοσφαιρίνη Ε, αλλά ήδη γίνονται προσπάθειες να αναπτυχθεί μια δεύτερη γενιά βιολογικών προϊόντων για το άσθμα που στοχεύουν σε εξιδεικευμένες φλεγμονώδεις οδούς.
Τα τελευταία στοιχεία παρέχουν ενδείξεις για το τι συμβαίνει και φαίνεται ότι δείχνουν τον δρόμο προς πιο αποτελεσματικές βιολογικές θεραπείες για το άσθμα. Δύο επίκτητες απαντήσεις του ανοσολογικού συστήματος του ασθματικού στοχεύουν διάφορα εξωκυττάρια παθογόνα και περιλαμβάνουν βοηθητικά κύτταρα Τ2 (Th2) και βοηθητικά κύτταρα Τ17 (Th17). Τα Th2 κύτταρα στοχεύουν παράσιτα και περιλαμβάνουν τις κυταροκίνες ιντερλευκίνη 5 (IL-5) και IL-13, ενώ τα κύτταρα Th17 στοχεύουν απλά παθογόνα, όπως τα βακτήρια και τους μύκητες, και εμπλέκουν την ιντερλευκίνη 17 (IL-17).
Εδώ και πολλά χρόνια έχει βρεθεί ότι μια παρεκκλίνουσα Th2 απάντηση από τον ασθματικό ασθενή αποτελεί τη βάση της ανάπτυξης του άσθματος αλλά και άλλων αλλεργικών νοσημάτων. Οι ασθενείς με άσθμα παρουσιάζουν μια μη φυσιολογική απάντηση Th2 σε περιβαλλοντικά ερεθίσματα όπως το τρίχωμα της γάτας ή το άκαρι της σκόνης. Αλλά έχει διαπιστωθεί ότι μόνο το ήμισυ περίπου των ασθενών με σοβαρό άσθμα δείχνουν να έχουν Th2 φλεγμονή, γεγονός που εξηγεί την περιορισμένη επιτυχία που έχουν τα βιολογικά φάρμακα που στοχεύουν την Th2 φλεγμονή στην αντιμετώπιση του άσθματος. Το φάρμακο που βρίσκεται πιο κοντά στην παραγωγή του, με θετικά αποτελέσματα έως τώρα, είναι η μεπολιζουμάμπη, η οποία στοχεύει την ιντερλευκίνη 5 (IL-5). Ένα άλλο φάρμακο, η ρεσλιζουμάμπη, στοχεύει επίσης στην IL-5, και άλλα τρία (λεμπρικιζουμάμπη, τραλοκινουμάμπη και ντουπιλουμάπμη) μπλοκάρουν την IL-13.
Με την ανάλυση δειγμάτων βιοψιών πνεύμονα από 51 ασθενείς με άσθμα, οι ερευνητές στην παρούσα μελέτη ανακάλυψαν τρεις διαφορετικές ομάδες ασθενών: τα άτομα με φλεγμονώδη απόκριση Th2 στους αεραγωγούς τους, τα άτομα με φλεγμονώδη απόκριση Th17, και εκείνους που δεν είχαν καμία απόκριση. Κανένας ασθενής δεν παρουσίασε ταυτόχρονα φλεγμονώδεις αντιδράσεις τόσο Th2 όσο και Th17.
Φαίνεται ότι η ανοσολογική αντίδραση ενός ασθματικού μοιάζει με τραμπάλα: Αν μειώσεις την Th2 απόκριση, τότε ανεβαίνει η Th17 απόκριση, και αν μειωθεί η Th17, τότε η Th2 θα επανακάμψει. Ο ασθματικός φαίνεται να μπορεί να ταλαντεύεται μεταξύ των δύο αυτών καταστάσεων.
Το επόμενο βήμα είναι να μάθουμε αν αναστέλλοντας και τις δύο οδούς στην ομάδα των ασθενών που δεν ανταποκρίνονται στις Th2 θεραπείες θα είχε κάποιο θεραπευτικό αποτέλεσμα. Προηγούμενη έρευνα έχει ήδη καθιερώσει τη χρήση των ηωσινοφίλων στο αίμα ή τα επίπεδα της πρωτεΐνης περιοστίνη, ως βιοδείκτες για να αναγνωριστεί η αυξημένη Th2 φλεγμονή στους αεραγωγούς.
Αυτά τα φάρμακα αναστολείς των Th2 κυταροκινών, όπως η αντι-IL-5 και η αντι-IL-13, φαίνεται ότι παρέχουν σημαντικά κλινικά οφέλη για πολλούς ασθενείς με σοβαρό άσθμα. Αλλά σε εκείνους τους ασθενείς οι οποίοι δεν επωφελούνται, μπορεί να φταίει το γεγονός ότι το σοβαρό άσθμα τους οδηγείται από μια φλεγμονή τύπου IL-17, είτε αυτοδύναμα είτε μέσω της καταστολής των κυταροκινών Th2. Πιθανόν στο άμεσο μέλλον οι θεραπείες που θα στοχεύουν ταυτόχρονα και στα δύο είδη φλεγμονής, Th2 και Th17, θα θεραπεύουν αποτελεσματικότερα αυτούς τους ασθενείς.
